Büyük Türk Bilgini Kâtip Çelebi Uluslararası bir Sempozyumla Anılacak
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültürel ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı’nın Kültür AŞ ile ortaklaşa düzenlediği uluslararası sempozyumda Osmanlı fikir ve ilim dünyasının zirve isimlerinden Kâtip Çelebi farklı yönleriyle ele alacak. 19–20 Ekim 2007 tarihleri arasında Cemal Reşit Rey Konser Salonunda düzenlenen sempozyuma yerli ve yabancı birçok bilim adamı katılacak.

Kâtip Çelebi kimdir?
Kâtip Çelebi ya da Hacı Halife Osmanlı ilim ve kültür dünyasının önemli bir siması, en büyük bibliyografı ve coğrafyacısıdır. Kısa süren hayatına çok sayıda eseri sığdıran bir kalemdir. Eserleri gerek bizde gerekse batıda büyük bir alakaya mazhar olmuştur.
Kâtip Çelebi, İslam medeniyetinin yetiştirdiği büyük mütefekkirlerin eserlerinin yanı sıra, kendi kültür ve ilim dünyası ile sınırlı kalmayarak batılı bilim adamlarının eserlerine müracaat eden, çağını anlamaya çalışan mütecessis bir aydındır. Üzerinde inceleme yapan bilim adamlarının ortak kanaati şu ki, Kâtip Çelebi, batının bilimsel ürünlerini kullanan ilk Osmanlı aydınıdır.

Kâtip Çelebi`nin asıl adı Mustafa, babasının adı ise Abdullah`tır. Şubat 1609`da İstanbul`da doğdu. Babası Enderun`a girmiş ve oradan silahtarlık hizmetiyle çıkmıştır. Âlimlerin ve şeyhlerin meclislerine devam eden, geceleri ibadetle meşgul olan dindar birisidir. Kâtip Çelebi zamanının eğitim anlayışına uygun olarak daha küçük yaşta iken eğitim almaya başladı. Kur’an-ı Kerim’i yarısına kadar ezberledi. İlyas Hoca`dan Arapça dersleri, Böğrü Ahmed Çelebi`den hat dersleri aldı. On dört yaşına geldiği zaman babası aylığından on dört dirhem harçlık bağladı ve kendi yanına aldı. Böylece Divan kalemlerinden Anadolu Muhasebesi Kalemi`ne şakirt oldu.

Kâtip Çelebi, birçok sefere katılmış olsa da asıl meyli ilim yönünde olmuştur. Çok beğendiği, fazileti ile meşhur A`reç Mustafa Efendi`nin derslerine devam etti. Hocası da ona diğer talebelerinden daha fazla teveccüh gösterdi. Uzun yıllar geceli gündüzlü kendisini tamamıyla ilmi araştırmalara verdi. 1058 (1648) sonlarında kaleme aldığı Takvimü`t-Tevarih adlı eseri dolayısıyla yakın arkadaşı Şeyhülislam Abdurrahim Efendi`nin, Veziriazam Koca Mehmet Paşa nezdinde tavassutu sayesinde İkinci halifelik unvanına mazhar oldu. Çoğu eserini bundan sonra telif etti. Şeyh Mehmet İhlasi`nin yardımları ile Atlas Minor başta olmak üzere Latinceden bazı eserleri tercüme etti.

Kitap çalışmalarının yoğunlaştığı bir dönemde ansızın vefat etti. 27 Zilhicce 1067 (6 Ekim 1657 Cumartesi) tarihinde sabah kahvesini içerken fenalık hissederek fincan elinden düşmüş ve vefat etmiştir. Mezarı Zeyrek Camii`ne varmadan mektebin altındaki sebilin bitişiğinde küçük bir haziredir. 1953 yılında yeni bir mezar yaptırılmış ve bir de kitabe yazılmıştır.