“ALTININ İKTİDARI , İKTİDARIN ALTINLARI”
Yapı Kredi Para Koleksiyonu Altın Sikkeler Sergisi
10 Eylül 2004 - 28 Şubat 2005

Yapı ve Kredi Bankası’nın 60. kuruluş yıldönümü görkemli sergiyle karşılanıyor. Yapı Kredi Kültür Merkezi tarafından hazırlanan Altının İktidarı, İktidarın Altınları / Yapı Kredi Para Koleksiyonu Altın Sikkeler Sergisi, zenginlik ve ihtişam sembolü olan sikkelerin öyküsünü anlatıyor.

Vedat Nedim Tör Müzesi’nde 10 Eylül 2004’ten 28 Şubat 2005’e kadar ziyaret edilebilecek sergi; Akdeniz coğrafyasında MÖ 6. yüzyıldan günümüze kadar kurulmuş çok sayıda devletin altın paralarını kapsıyor. Sergi, 55 bini bulan sikke sayısıyla dünyanın önde gelen özel para koleksiyonlarından biri olan Yapı Kredi koleksiyonundan seçilerek hazırlandı.

2600 yıllık tarihi olan para, alışveriş aracı olmasının yanında iktidar ve güç sembolü olarak da kullanılmıştır. Paranın icadından beri iktidar sahipleri, ekonomik güçlerine göre altın, gümüş, bronz paralar bastırmış; kendi adlarını ve resimlerini, iktidarlarını öven cümleler ve dualarla birlikte paraların üstünde kullanmışlardır. O yüzden hükümdar adayları, ilk iş olarak kendi adlarına sikke bastırarak hükümdarlıklarını bir anlamda belgelemiş ve onaylatmış oluyorlardı.

Aslında sikkeler, tarihi en somut ve doğru olarak veren belgelerdir. Sikkelerin üstünde genellikle darp edildiği şehrin ve hükümdarın adı, senesi yazılır. Eğer varsa bağımlı olarak yaşadığı daha güçlü devletin hükümdarının adının yazıldığı da sık görülür. Sikkeler, iktidarı paylaşan veya paylaşamayıp savaşan kardeş kavgalarını da yansıtır kimi zaman. Örneğin, Selçuklu sultanlarından Keykavus, Kılıçarslan ve Alaeddin Keykubat, 635 yılında Konya’da üçünün adının da yazılı olduğu altın ve gümüş paralar bastırmışlardır. Bu durum Bizans ve diğer devletlerde de görülmektedir.

Karışıklıklardan yararlanan uyanık hükümdar adayları kimi zaman sikke bastırarak iktidarı ele geçirmeye çalışmışlardır. İktidarın tadını sadece 3 ay çıkarabilen sahte Selçuklu hükümdarı Siyavuş (diğer adı Cimri) bu anlamda tarihe geçmiş ilginç örneklerden biridir. Sergide, söz konusu bu nadir sikkeler de görülebilir.
Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk altın sikke Fatih Sultan Mehmet tarafından bastırılmıştır. Daha sonra iktidara gelen hükümdarlar, devletin büyük eyaletlerinde ve yeni fethedilen şehirlerde darphaneler kurarak kendi adlarına sikke bastırmışlardır. En zengin dönem ise Avrupalıların Muhteşem Süleyman olarak tanıdıkları Kanuni Sultan Süleyman zamanındadır. Koleksiyonda, Kanuni’ye ait çeşitli tarihlerde ve farklı darphanelerde basılmış 277 adet altın sikke bulunuyor.

Yapı Kredi, 1950’lerden beri eklenen eserlerle dünyanın en büyük özel sikke koleksiyonuna sahiptir. Bu koleksiyon, dünya nümizmatik literatürüne girmiştir. Kataloglar amatör koleksiyoncularla bilimsel olarak çalışan nümizmatlara başvuru kaynağı olmuştur.
Sergide, tüm dönemleri kapsayan 1000 altın sikke ile 30 bölüm halinde Grek, Roma, Bizans altınlarının yanında Kuzey Afrika, Cezayir, Tunus, İspanya’dan Orta Asya’ya Harzemşahlara, İran Safavileri’nden Haçlı Seferleri sikkelerine, ortaçağda Anadolu’yu kasıp kavuran Moğol İmparatorluğu sikkeleri ile dönemin en büyük ticaret filosuna sahip Venediklilerin bastığı ve ortaçağın bugünkü doları olan Venedik Dükalarına, Abbasi, Eyyubi, Selçuklu, Osmanlı altınlarından Türkiye Cumhuriyeti altınlarına 1000 yıllık öyküsü gözler önüne seriliyor. Şennur Şentürk ve Prof. Dr. Oğuz Tekin’ in hazırladığı serginin tasarımı Sadık Karamustafa tarafından yapılıyor. Sergi kitabında ise tüm sikkelerin tarihi, darp yeri, hükümdarı ve üzerindeki yazıların okunuşları ayrıntılı olarak görülebilir. Ayrıca bu katalogda, ünlü tarihçimiz Prof. Dr. Halil İnalcık, Prof. Dr. Halil Sahillioğlu, Prof. Dr. Ethem Eldem, Washington Üniversitesi islam tarihçisi ve nümizmatı Prof. Dr. Jere L. Bacharac’ın da kapsamlı yazıları yer almakta...

Açık olduğu saatler: Hafta içi 10:00 – 19:00, Cts. 10:00-18:00 / Pz. 13:00 – 18:00