Zabel Yesayan…1878-1943?Doğum yeri Üsküdar. Yazar, mücadeleperest, sürgün…İstanbul’dan Fransa’ya oradan da Sovyetler’e uzanan yolculuğu bir hapishane hücresinde son buluyor. Çocukluğunu, gençliğini, mücadele yıllarını, sürgün yaşamını hatırlıyor. Hücrenin karanlığına inat, solmuş hatıraları zihninde renkleniyor. Hafızamın köşelerinde kapalı kapılar açılıyor ve geçmiş anlar uyanıyor. Bir söz, unutulmuş bir bakış, günlük hayatın çoktan geçip gitmiş teferruatı yeniden hayat buluyor. Bunlar sadece hafızamdan geçmekle kalmıyor içlerindeki hüznü ya da saadeti de bana bir kez daha bahşediyorlar.*7 Kadın, Bir Kadın Uyanıyor, Otobüs gibi oyunlarımız ile şimdiye kadar pek çok kadının hikayesini anlattık. Kimi zaman dinlediğimiz bir hikayeden esinlendik, kimi zaman okuduğumuz bir gazete haberinden ya da yanı başımızdaki bir arkadaşımızın sesinden… Bu defa bize çok da uzak olmayan bir geçmişte yaşamış bir kadının hayat öyküsü yol gösterdi bize. Zabel Yesayan’ın hatıraları, romanları, makaleleri bugüne yazılmış mektuplar gibi… Şimdi, Zabel’in sesine kulak verelim birlikte.

Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu’na, Berta Hafidu’ya, Boğaziçi Üniversitesi’ne, Boğaziçi Üniversitesi Kadın Araştırmaları Kulübü’ne, Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları’na, Burak Altındiş’e, Cüneyt Yalaz’a, Elif Yar’a, İlker Yasin Keskin’e, Mehmet Fatih Uslu’ya, Melissa Bilal’e, Ömer Faruk Kurhan’a, Tevrat Kuvancı’ya teşekkür ederiz.*Zabel Yesayan, Sürgün Ruhum (İstanbul: Aras Yayıncılık, 2016. Çev. Mehmet Fatih Uslu)