İstanbul Fatih’de, bugün İstanbul Üniversitesi’nin bulunduğu tepe ile Fatih Camii’sinin bulunduğu tepe arasında uzanmakta olan Bozdoğan Su Kemeri Geç Roma, Erken Bizans dönemi eseridir. Roma ve Bizans dönemlerinde Hadrianus ve Valens isimleriyle de anılan kemerinin yapım tarihi tam olarak belli olmayıp; Hadrianus dönemi (117–138) ve Roma İmparatoru Valens dönemi (364–378) kemerin inşa edildiği tarih aralıkları olarak bazı kaynaklarda zikredilmektedir. Kemer; II. İustinos (576), V. Konstantinos (741–775) ve 1019 yılında II. Basileios döneminde tamir edilmiş ve 11.yy.dan sonra kentin kuşatılması ve istilasıyla uğramasıyla büyük zarar görmüştür.

6.yy.da, eski dönem İstanbul sarayları, Ahilleus Hamamı ve Yerebatan Sarnıcı’nın suyunu sağlamak için kullanılan Bozdoğan Kemeri; 1403 yılında kentten geçen İspanyol sefiri Ruy Gonzáles de Clavijo’den öğrendiğimiz kadarıyla, çevredeki bağ ve bahçelerin sulanmasına da yardımcı olmuştur. İstanbul’un fethinden sonra, İstanbul’un mevcut su sorununu gidermek için, Fatih Sultan Mehmet tarafından, kemerin su şebekeleri onartılıp, kemere ilaveler yapılarak, istanbul’un su sorunu çözüme kavuşturulmaya çalışılır. Osmanlı Döneminde de birçok kez elden geçirilen kemere; II. Bayezid, Kanuni Sultan Süleyman ve II. Mustafa dönemlerinde eklemler ve onarımlar yapılmış, bu onarımlar tarihi su kemerinin sağlamlaşmasında yeterli etki yaparak günümüze ulaşmasına büyük katkı sağlamıştır.

Erken Bizans dönemlerinde 1 km.den uzun olduğu düşünülen kemerin ortalama uzunluğu 971 m, denizden yüksekliği 63.5 metre ve zemin yüksekliği ise ortalama 28 metredir. Bugün büyük bir bölümü yıkılmış olan kemerden yalnızca Atatürk Bulvarı üzerindeki bölüm sağlam kalmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında İstanbul’un nazım planını hazırlayan H. Prost kemere zarar vermeden kemerin altından taşıt yolunun geçişini sağlamıştır. 1988 yılında belediye tarafından kemerin Atatürk Bulvarı üzerindeki kısmı temizlenerek, güçlendirilmiş; 1990 ve 1993 yılları arasında tarihi yapı Doğan Kuban ve Ş. Akıncı tarafından restore edilmiştir.

Kaynak: www.ibb.gov.tr