Dolmabahçe Saray kompleksine dahil ünitelerden bir tanesi de saat kulesi. Sarayın Saltanat kapısı ile Camii arasında kalan girişe konulmuş. Saray yapıldıktan epey sonra Sultan Abdülmecit’in oğlu II.Abdülhamit tarafından saray mimarı Nikoğos Balyan’ın kardeşi Sarkis Amira Balyan’a yaptırılmış diyen kayıtların yanı sıra birlikte yaptıklarını gösteren kayıtlara da rastlanıyor.

II.Abdülhamit, Dolmabahçe Sarayını yaptıran Sultan Abdülmecit’in oğluydu. Babasından sonra tahta amcası Sultan Abdülaziz geçmişti. Abdülaziz indirilip Çırağan Saray’ına hapsedildikten sonra Abdülmecit’in oğlu V.Murat tahta çıkmış ama saltanatı en kısa süren Osmanlı Padişahı olmuştu.(93 gün) V.Murat’tan sonra Osmanlı tahtı kardeş II.Abdülhamit’e geçti.(1876) Sultan ülkeyi Dolmabahçe Sarayı’ndan yönetmeye başladı ama yedi ay sonra daha güvenli olduğu gerekçesiyle Yıldız Sarayı’na taşındı. Fakat, Dolmabahçe yine kullanımdaydı. Burada, özel günler kutlanıyor, özel misafirler ağırlanıyordu.

Devir değişik bir devirdi. II.Abdülhamit, başta İstanbul olmak üzere Anadolu’nun bir çok önemli şehirlerinde harika saat kuleleri inşa ettirdi. Kuleler, halkın yoğun kullandığı önemli alanlara yapılıyordu. Namaz saatine ne kadar zaman kaldığını görmelerine ve hazırlanmalarına yarıyorlar, yangınlarda da çan olarak kullanılıyor ve ahalinin haberdar olmasını sağlıyorlardı. Genelde barometre de konularak, hava durumu hakkında da bilgi sahibi olmaları sağlanıyordu.

Dolmabahçe Saat Kulesi, II.Abdülhamit’n eseridir

Sultan II.Abdülhamit tarafından yaptırıldı. Bir milyon iki yüz on beş bin yüz elli kuruşa mal oldu. Para hazineden çıktı. Yapımına 1890 yılında başlanmıştı, dört yıl sonra 1894 yılında tamamlandı. Saat Kulesi de gösterişli bir mimari anlayışla inşa edildi. 12 X 12 metrelik bir alan üzerine konuldu. Yükseldikçe daralan bir şekilde düzenlendi. Barok ve Ampir üsluplar kullanıldı. 4 katlı yapıldı. Deniz ve kara tarafındaki ikinci kat alınlıkların ortasına, 1882 yılında II.Abdülhamit tarafından terazi ve silah eklenerek tamamlanmış birer Osmanlı Arması mermere oyularak yerleştirildi. Kapı üstü hizasında, dört tarafına dört ayrı barometre konuldu. Barometrelerde, hava durumları aynen şöyle yazılmıştı, hala öyle devam ediyor; Fırtına- Rüzgar, Yağmur- Mütehavvil (değişken, kararsız anlamında) - Eyi Hava – Sabit Hava.

Kuledeki saatler Fransa’dan getirtildiler. Saatçibaşı John Meyer, Paul Garnier markalı saatleri dördüncü kat alınlıklarına, makinaları da üçüncü kata yerleştirdi. Deniz tarafındaki saat ayrı, diğer üç taraftaki saatler aynı anda kuruluyorlardı. 1979 Yılında, saatler kısmen elektronik sisteme çevrildiler.

Kaynak: Bilsen GÜRER