Fatih-Aksaray da dört yol ağzında Pertevniyal Valide Sultan Camii Sultan II. Mahmut’un zevcesi ve Sultan Abdül Aziz’ in annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından H.1288/M.1871 yılında yaptırılmıştır.
Bu caminin yerinde H.1182/M.1871 yılında Kocamustafapaşa Vakfının katibi Hacı Mustafa Efendi tarafından yaptırılan Hacı Mustafa Efendi Camii harap halde iken yıktırılmış ve onun yerine Pertevniyal Valide Sultan Camii yaptırılmıştır.
Caminin mimarı İtalyan Monteni`dir. Üslubu ise Çırağan sarayında olduğu gibi Gotik üslubundan Hint mimarisini kadar Türk mimari üslubu da dahil olmak üzere çeşitli mimari üslupların karışımından meydana gelmiştir.
Kubbe duvarlarının üstündeki 16 vecihli ve pencereli, yüksek bir kasnağa oturtulmuştur. Küzeyindeki hünkar dairesi ve bununla bağlantılı bir mahfil yer almakta, caminin görümüne hakim olmaktadır.
Kare planlı bu caminin dört köşesinde Hint mimarisin andıran birer kule bulunmaktadır. Mihrabı sade, mukarnas dolgulu ve yedi sıra şarkıtlı olup mermerdendir. Aynı sadelikte mermer minberin yan tarafında istiridye motifi görülmektedir.
Kürsüsü sekiz köşeli ve oymalı olup mermerdir. İç alanı 1000 m2, avlu ve bahçesinin alanı ise 3000 m2’dir. Caminin avlusuna doğu, batı ve güney olmak üzere üç kapıdan girilmektedir.
Mezarlığı, musalla taşı ve son cemaat yeri bulunan bu caminin pencereleri ile kubbe arasındaki kasnağında “Mülk Suresi” kabartmalı bir şekilde yazılmıştır. Abdest alma yerleri, tuvaleti, musalla taşı ve meşrutaları yeterli olup, Vakit namazlarında 400-500, Cuma namazlarında ise 2500-3000 kadar cemaatı bulunmaktadır. Bir imam-hatip, iki müezzin-kayyımı vardır.
Kaynak: Fatih Müftülüğü
Dini Mekan Türü: Cami